Er zijn oudere trapassystemen die jarenlang goed hebben gewerkt, maar tegenwoordig worden verticale assen als standaard beschouwd en zijn de meeste nieuwe fietsen uitgerust met een holle as en een tweedelige crank. Hier vind je vervangingen voor een versleten trapas of de mooiste onderdelen voor je custom hand builds.
Ketting, tandwiel of band - alles aan een fiets dat voortdurend in beweging is, is aan slijtage onderhevig. En de bodemlager of trapas hoort daarbij.
De trapas is onderdeel van het aandrijfsysteem van je fiets. Een trapas voor holle assen bestaat uit twee lagerschalen links en rechts, met daartussen een verbindingsstuk, de behuizing. Elk fietsframe heeft een opening (ook wel "het trapashuis" genoemd) waar de trapas in geschroefd of geperst wordt. De trapas (= de verbinding tussen de twee crankarmen) blijft draaibaar, dankzij de twee lagerschalen. Zo kun je de crank bewegen en rijdt je fiets. Bij andere trapassen is de trapas onderdeel van het lager, maar bij holle assen is het onderdeel van de crank. Je moet dus een bijbehorende crank kopen bij het holle lager (of omgekeerd)
Fun Fact: Bij een holle as trapas zitten de lagerschalen, en dus het eigenlijke lager, niet in het trapashuis, maar zijn ze links en rechts ervan duidelijk zichtbaar. Strikt genomen hebben we hier niet te maken met binnenste lagers, maar zou de wat verouderde term "bottom bracket" correcter zijn.
Welke maat moet mijn nieuwe trapas hebben?
Omdat de fabrikanten van cranks, trapassen en frames het niet eens wilden worden over gestandaardiseerde maten, zijn er verschillende trapassen. Enerzijds zijn er verschillende soorten constructies; naast holle assen zijn er bijvoorbeeld vierkante trapassen en multi-tand trapassen. De trapassen zijn er ook in verschillende diameters en lengtes. We zouden je hier graag tabellen presenteren die duidelijk uitleggen waar BB30, BB86, DUB of BB90 passen, maar helaas zijn er maar weinig overeenkomsten.
Om er zeker van te zijn dat je de juiste trapas koopt, kun je het beste de afmetingen op het oude onderdeel aflezen (indien beschikbaar). Zo weet je naar welke behuizingstandaard en asdiameter je moet zoeken. Misschien kun je ze ook vinden in de specificaties van het frame of de fiets, je kunt ze dan sorteren met behulp van onze filters.
U kunt ook de opening op het frame meten om de diameter en de aslengte te bepalen. De trapas moet passen bij de asdiameter en de lengte (spacers kunnen hierbij helpen) van de opening in het frame. De crank moet zich dan aanpassen aan de trapas en overeenkomen met de behuizingstandaard.
Bottom bracket met of zonder schroefdraad?
Bodembeugels kun je met of zonder schroefdraad kopen, bepalend is ook hier weer de constructie van het frame. Als ze geen schroefdraad hebben, moeten ze in het trapashuis worden geperst, als ze schroefdraad hebben, worden ze erin geschroefd. Het frame vertelt je wat bij jouw fiets past. Heeft het trapashuis schroefdraad? Dan past een trapas met schroefdraad. De schroefdraad verschilt in de schroefdraadsteek en in de draairichting van de schroefdraad, er zijn enkele standaards zoals BSA of ITA. Of is er geen schroefdraad? Dan heb je een trapas zonder schroefdraad nodig, dus een press-fit lager (vaak gemerkt als "PF").
Om de trapas te monteren heb je dan het juiste gereedschap nodig:
- Voor een press-fit trapas (zonder schroefdraad) heb je een press-fit gereedschap nodig
- Voor montage of demontage van een trapas met schroefdraad heb je een trapassleutel of een trapassentrekker nodig (bij voorkeur in combinatie met een torsiesleutel). Net als bij de lagers zelf heeft elke fabrikant zijn eigen ideeën, dus je moet een gereedschap bij de hand hebben dat past op de tanden op de rand van de lagerschalen.
Holle as trapas voor racefietsen
U vraagt zich misschien af waarom u de trapassen hier in de winkel niet kunt filteren op fietstype, d.w.z. racefiets, trekkingfiets of mountainbike. Dat komt omdat het, in tegenstelling tot andere onderdelen, niet zozeer om het type fiets gaat, maar om de afmetingen van het trapashuis. Omdat er geen uniforme afmetingen en normen zijn, zijn holle-as trapassen voor racefietsen gewoon smaller en vaak ook lichter, terwijl op andere fietsen grotere, robuustere versies worden gemonteerd.
In de kwestie racefiets - MTB heeft de aard van de as nog een ander interessant aspect: de breedte van het trapashuis - en dus de breedte van de holle as - beïnvloedt de Q-factor. De Q-factor is de afstand tussen de twee pedalen, en op een racefiets is die om aerodynamische redenen natuurlijk zo smal mogelijk. Hier zijn dus smalle trapassen en dus smalle trapassen nodig.
Holle as trapas voor mountainbikes
De frames voor mountainbikes zijn breder, waardoor ook het trapashuis breder wordt en je dus bredere trapassen moet kopen. Maar ook hier is de binnendiameter groter, dus wordt de buitendiameter van de trapas ook groter. Trapasjes met iets meer massa zijn hier erg voordelig, ze zijn gewoon beter bestand tegen de hoge belastingen die vooral in Enduro en Downhill voorkomen. Ook op trailfietsen of in de all-mountain sector worden grote krachten uitgeoefend op de pedalen, dus op de crank en dus op de trapas - hier wordt veel tijd staand doorgebracht, en dus werkt het volledige gewicht van de rijder op deze onderdelen.
Omdat de holle as trapassen voor mountainbikes breder zijn, hebben de fietsen hier ook een grotere Q-factor. Voor meer controle over de fiets staan de pedalen dan verder uit elkaar.
Welk materiaal is het beste voor trapassen?
Zoals gezegd is de trapas - net als het hele aandrijfsysteem van de fiets - een bewegend slijtdeel dat aan grote krachten wordt blootgesteld. Daarom hebben trapassen in de loop van hun ontwikkeling een heel moeilijke evenwichtsoefening moeten beheersen. Enerzijds moeten ze extreem stabiel zijn, omdat uw trapbewegingen ze voortdurend met min of meer hoge belastingen belasten. Ze moeten absoluut (torsioneel) stijf zijn, want alleen zo is een efficiënte krachtoverbrenging mogelijk. Het materiaal moet zo lang mogelijk bestand zijn tegen abrasie. Met al deze eigenschappen mag de trapas echter niet te zwaar worden, dus moet het materiaal ook zo licht mogelijk zijn. Last but not least is de frictie een belangrijke factor, je wilt immers geen onderdeel in de aandrijving hebben dat onnodig remt. Daarom wordt vaak een mix van verschillende materialen gebruikt, waarbij duurzaamheid, laag gewicht, enz. in balans zijn. Natuurlijk speelt de prijs altijd een grote rol bij nieuwe ontwikkelingen, omdat er verschillende materiaalkosten en fabricagekosten worden gemaakt.
In de artikelbeschrijvingen vindt u daarom combinaties van de volgende materialen:
- Kunststof
- Keramiek
- Koolstof
- Aluminium
- Roestvrij staal
- Industrieel staal
Wanneer heb ik een nieuwe trapas nodig?
Fietsen van hoge kwaliteit gaan lang mee, maar op een gegeven moment moet je een of twee onderdelen van de aandrijving vervangen. Je begint vaak met de ketting, en de rest van de onderdelen komt later. Overigens kun je voortijdige slijtage voorkomen en zo de levensduur van de trapas verlengen. Het geheim is een goede fietsverzorging. Hoe vaker je je fiets door regen, modder en winterse omstandigheden ploegt, hoe sneller deeltjes en vocht aan de aandrijfonderdelen zullen knagen.
Je oren zullen je vertellen of de trapas gewoon verzorging nodig heeft of vervangen moet worden - als je fiets knarst of kraakt bij elke crankomwenteling, kun je de trapas eerst schoonmaken en opnieuw invetten. Als dat niet helpt, heb je een nieuwe nodig. Hier bij Bike Mailorder vind je een groot assortiment holle as trapassen van veel bekende en bewezen fabrikanten, hier kun je het juiste onderdeel voor jouw fiets bestellen. U zult merken dat met een nieuw trapaslager niet alleen de geluiden verdwijnen, maar dat de fiets ook weer makkelijker te trappen is.
